Zawartość przesyłki kurierskiej to zawsze temat drażliwy. Może być to nieco wstydliwe zamówienie ze sklepu internetowego, przedmiot wyjątkowo cenny, a czasami i zaskakujący gadżet. Jednocześnie chcemy zweryfikować zawartość paczki – szczególnie, gdy nie wiemy, czy aby na pewno zawiera ustalone towary.
Jak podejść w takiej sytuacji do tego, czy można otworzyć przy kurierze paczkę? Czy to oblig czy raczej przywilej? Spójrzmy na cały proces od strony formalnej, ale też… życiowej. Tym bardziej, że – jak widać – poszczególne firmy kurierskie mają różne podejście do kwestii uzgodnień.
Jeśli spojrzeć na samo prawo, trudno mówić o jednolitych założeniach. Według obowiązujących przepisów prawa w Polsce, nie ma jednoznacznej regulacji pozwalającej na otwarcie przesyłki w obecności kuriera przed jej pokwitowaniem. Zgodnie z Kodeksem Cywilnym i ustawą Prawa przewozowego, odpowiedzialność za ewentualne uszkodzenia paczki do momentu jej odbioru spoczywa na firmie przewozowej. Można jednak odnieść wrażenie, że zapisy prawne są dość archaiczne i nie do końca uwzględniają realny stan rzeczy – np. związany z potrzebą weryfikacji w e-commerce.
Odpowiedzialność za przesyłkę a moment jej przekazania
Kluczową kwestią jest to, że – formalnie – do momentu pokwitowania odbioru, za stan przesyłki odpowiada przewoźnik, czyli firma kurierska. Oznacza to, że do czasu podpisania dokumentu odbioru, paczka jest formalnie w gestii firmy kurierskiej. Kłótnie o to, że odbiorca ma prawo zrobić z nią co chce, będą tu na wyrost.
Wynika to z braku przepisów upoważniających do otwierania. Polskie prawo nie zawiera bezpośrednich przepisów, które upoważniałyby odbiorcę do otwarcia przesyłki w obecności kuriera przed jej pokwitowaniem. Oznacza to, że nie ma prawnej podstawy do wymagania od kuriera pozostania i świadkowania otwierania paczki.
A co, jeśli paczka kurierska jest uszkodzona?
To zmienia znacznie postać rzeczy. Otwarcie przesyłki przed oficjalnym odbiorem może być interpretowane jako jej uszkodzenie. W takiej sytuacji może powstać problem prawny, ponieważ formalnie klient narusza integralność przesyłki, która jest jeszcze w odpowiedzialności firmy kurierskiej.
To rozpoczyna trudny proces dochodzenia odpowiedzialności za uszkodzenie przesyłki. W przypadku takiego stwierdzenia – lub niezgodności zawartości przesyłki po jej otwarciu – konsument może zgłosić reklamację. Jednak proces ten jest oddzielny od aktu odbioru przesyłki i zazwyczaj wymaga innych procedur.
Protokół szkody to nie widzimisię!
Masz wątpliwości co do jakości paczki? Pamiętaj: protokół szkody to obowiązek, a nie dobra wola np. kuriera. Jeśli przesyłka jest uszkodzona, odbiorca ma prawo zażądać sporządzenia protokołu szkody w obecności kuriera. Protokół ten może być następnie wykorzystany w procesie reklamacyjnym.
Widać więc, że choć otwieranie przesyłek przy kurierze nie jest bezpośrednio regulowane przez polskie prawo, brak jest również przepisów, które by to jasno zezwalały, szczególnie przed pokwitowaniem odbioru. Oznacza to, że decyzja o zezwoleniu na otwarcie przesyłki przed jej oficjalnym odbiorem leży w gestii samego kuriera oraz polityki firmy kurierskiej. W większości przypadków firmy kurierskie mają jasne wytyczne zabraniające takich działań, aby uniknąć komplikacji prawnych i logistycznych.
Na to nachodzi jednak jeszcze jedna kwestia, czyli…
Założenia firm kurierskich a otwieranie przesyłki
Tu z kolei – w przeciwieństwie do prawa – można mówić o dość konkretnym podejściu. Większość firm kurierskich nie zezwala na otwieranie przesyłek przed ich pokwitowaniem ze względów prawnych i logistycznych. Otwarcie paczki przed podpisaniem odbioru może być traktowane jako uszkodzenie przesyłki, co rodzi komplikacje w procesie reklamacyjnym.
Większość firm kurierskich stosuje standardowe procedury, które nie przewidują otwierania przesyłek w obecności kuriera przed ich pokwitowaniem. Jest to związane zarówno z kwestiami logistycznymi, jak i bezpieczeństwa. Dotyczy to np. zasady prywatności – ochrony zawartości przesyłki oraz nadawcy i odbiorcy. Pozwolenie na otwieranie przesyłek przed pokwitowaniem mogłoby naruszać te zasady.
Tylko w przypadku widocznych uszkodzeń zewnętrznych paczki, firmy kurierskie mogą zezwalać na otwarcie przesyłki w obecności kuriera w celu sporządzenia protokołu szkody. Jest to jednak procedura wyjątkowa, stosowana w sytuacjach, gdy stan paczki budzi uzasadnione wątpliwości co do jej zawartości lub bezpieczeństwa.
Wyjątki od reguły ochrony danych
Warto zwrócić uwagę na fakt, że np. Poczta Polska, oferują opcję sprawdzenia zawartości przesyłki przy odbiorze. Jest to usługa dodatkowa, której warunki są określone przez daną firmę.
Podobnie działa DPD. Umożliwia sprawdzenie zawartości przesyłki przy kurierze, jednak w obecnych czasach epidemicznych kurier ma prawo do pewnych ograniczeń. W przypadku GLS, jeśli paczka ma widoczne uszkodzenia zewnętrzne, klient może odmówić jej przyjęcia.
